Transmetuar më 13-09-2021, 20:36

Një hetim i BBC ka gjetur prova që sugjerojnë se një nga kompanitë më të mëdha britanike i ka dhënë ryshfet ish -diktatorit të Zimbabvesë, Robert Mugabe.

Dokumentet tregojnë se British American Tobacco (BAT) ishte përfshirë në negociata për të paguar midis 300,000 dollarë dhe 500,000 dollarë amerikanë për partinë e Mugabe-s në Zanu-PF në 2013.

Dokumentet gjithashtu zbulojnë se BAT po paguante ryshfete në Afrikën e Jugut dhe po përdorte mbikëqyrje të paligjshme për të dëmtuar rivalët.

Sundimi 37-vjeçar i Presidentit Mugabe u sigurua përmes zgjedhjeve të njollosura nga akuzat për mashtrim dhe dhunë.

Ai u rrëzua në vitin 2017 dhe vdiq në vitin 2019. Partia në pushtet Zanu PF tani është nën udhëheqje të re.

Në një hetim të përbashkët me Byronë e Gazetarisë Hulumtuese dhe Universitetin e Bath, BBC Panorama siguroi mijëra dokumente.

Ato tregojnë se si BAT financoi një rrjet prej gati 200 informatorësh sekretë në Afrikën jugore.

Pjesa më e madhe e kësaj pune u transferua në një kompani private të sigurisë të Afrikës së Jugut të quajtur Shërbimet e Sigurisë Forensike (FSS).

FSS ishte ngarkuar zyrtarisht për të luftuar tregtinë e cigareve në tregun e zi, megjithatë ish-punonjësit i kanë thënë BBC-së se ata shkelën ligjin për të sabotuar rivalët e BAT.

Dokumentet e brendshme tregojnë në një operacion, se stafi i FSS u udhëzua të mbyllte tre fabrika cigaresh të drejtuara nga konkurrentët e BAT në Zimbabve.

FSS pagoi një firmë lokale për të kryer mbikëqyrje në një fabrikë Savanna Tobacco në 2012, por kompania u zbulua nga policia.

Tre nga drejtorët e tij u akuzuan në lidhje me mbikëqyrjen e paligjshme. Arrestimet e shtynë presidentin e atëhershëm, Robert Mugabe, të mbante një fjalim duke dënuar veprimet e personave dhe përfshirjen e dyshuar të BAT.

BBC ka kuptuar prapaskenat, ku kontraktorët që punonin në emër të BAT po bisedonin me zyrtarët e Zimbabvesë.

Njeriu që u dërgua për të negociuar një marrëveshje, i cili dëshiron të mbetet anonim, tha për BBC se ai korruptoi një numër zyrtarësh qeveritarë për të siguruar një takim për të diskutuar çështjen e personave të përfshirë.

Ai tha: "Më duhej ta bëja të qartë se do të merrnin një zarf të bukur dhe të trashë…"

Çfarë është British American Tobacco?

British American Tobacco është një nga kompanitë më të mëdha të duhanit në botë.

Ajo zotëron markat kryesore të cigareve, përfshirë Lucky Strike dhe Pall Mall Vitin e kaluar, ajo shiti afro 650 miliardë cigare.

Dokumentet e shikuara nga BBC konfirmojnë se paratë për ryshfetet u siguruan nga BAT. Një memorandum i brendshëm përshkruan marrëveshjen që u propozua. Zyrtari i Zimbabves tha se në zgjedhjet e ardhshme presidenciale, një donacion për partinë e Mugabe – Zanu PF – do të ndihmonte.

Memorandumi thoshte: "Me këtë donacion, ata pastaj mund të ktheheshin te Presidenti" për t’u përpjekur për të zgjidhur problemin.

"Shuma e donacionit do të duhej të ishte midis 300,000 USD deri në 500,000 USD për Zanu PF".

Dokumentet nuk tregojnë nëse ryshfeti është paguar në fund, por BBC ka folur me tre burime të cilët kanë konfirmuar se BAT ishte në dijeni të kushteve të marrëveshjes në ofertë.

Brenda disa ditësh nga ofrimi i marrëveshjes, të tre drejtorët ishin të lirë.

BAT nuk pranoi t’u përgjigjet pyetjeve të BBC në lidhje me pagesat në Zimbabve, por nuk mohoi pagimin e ryshfetit për Robert Mugabe.

Është kundër ligjit britanik që një kompani britanike të paguajë ryshfet, pavarësisht se ku bëhet pagesa.

FSS ka punuar për BAT në Afrikën jugore midis 2000 dhe 2016.

Dëshmitë sugjerojnë fuqishëm se ata kanë korruptuar zyrtarë doganorë dhe oficerë policie dhe se BAT siguroi qasje në informacion nga rrjeti i kamerave të policisë, i cili u përdor për të spiunuar rivalët e tij.

FSS përgjoi telefonat e konkurrentëve të BAT, vendosi pajisje përcjellëse në automjetet e tyre të shpërndarjes dhe korruptoi stafin për të dorëzuar informacionin.

Dokumentet tregojnë se stafi i lartë nga selia e BAT në Londër rekrutoi personalisht dhe pagoi disa nga informatorët që punonin në fabrikat e konkurrentëve.

Stafi i BAT gjithashtu ngarkonte para në paund në Londër dhe informatorët pastaj mund t’i tërhiqnin paratë në mënyrë anonime në Afrikën e Jugut.

Ky është një sistem pagese i përdorur ndonjëherë nga grupet e krimit të organizuar për t’iu shmangur zbulimit.

Avokatët e BAT thanë se akuzat nuk janë të reja dhe se nuk ishte e paligjshme të paguheshin burime për të mbledhur informacion në lidhje me sjelljet kriminale.

Ata thanë se kompania hedh poshtë pretendimin se çdo hap ishte ndërmarrë me qëllim të ndikimit në aktivitetet e ligjshme të konkurrentëve të ligjshëm ose për avantazhe komerciale.

Kjo nuk është hera e parë që BAT akuzohet për ryshfet. Në vitin 2015, BBC Panorama zbuloi se kompania kishte paguar fshehurazi politikanë dhe nëpunës civilë në vendet e Afrikës Lindore për të minuar masat kundër pirjes së duhanit.

Zbulimet nxitën një hetim pesë-vjeçar nga Zyra e Mashtrimit të Rëndë në Mbretërinë e Bashkuar (SFO). Në fillim të këtij viti, ai arriti në përfundimin se nuk kishte prova të mjaftueshme për ndjekje penale. /noa.al