Transmetuar më 28-06-2022, 01:55

Automated Teller Machine, i njohur me akronimin ATM, është një pajisje elektromekanike që lehtëson transaksionet, duke i lejuar përdoruesit e autorizuar, duke përdorur karta plastike të veçanta, të tërheqin para nga llogaria e tyre. Po ashtu, ATM lejon klientët e bankave që të kenë akses në shërbime të tjera, si vlerat e mbetura, transferimin e fondeve dhe pranimin e depozitave.

Sot, më shumë se 3 milionë ATM janë instaluar në mbarë botën, sipas ATMIA, e cila përfaqëson prodhuesit e ATM, citon noa.al.

Ideja e ndërtimit të një makinerie të tillë, e cila do të lehtësonte tregtimin jashtë orarit të degëve të bankave, i përkiste shumë bankierëve në Lindje dhe Perëndim dhe filloi të merrte formë pas luftës, me zhvillimin e kompjuterëve.

Më 30 qershor 1960, fotografi dhe shpikësi amerikano-armen Luther Simjan (1905-1997) paraqiti një patentë për një makinë automatike të parave të gatshme të quajtur Bankograph, të cilën e nxori më 26 shkurt 1963.

Ky bankat u dërgua në Nju Jork nga City Bank (tani Citibank), por u tërhoq pas gjashtë muajsh për shkak të mungesës së interesit nga klientët e bankës.

Pak kohë më vonë, siç pranohet gjerësisht, njeriu që zbuloi ATM-në ishte ekonomisti skocez John Shepherd-Baron (1925-2010).

Duke punuar në shtypshkronjën "De La Rue" në vitet ’60, i lindi ideja për të ndërtuar një bankomat. Frymëzimi i erdhi në banjën e shtëpisë së tij: "Mendova se duhet të kishte një mënyrë për të tërhequr para kudo që të jem, në Mbretërinë e Bashkuar apo kudo në botë. “Kisha idenë e një makinete që shet çokollata, me ndryshimin e vetëm që do ta ndërroja çokollatën me para në dorë”, tha ai në një intervistë.

Barclays ishte banka e parë që u bind për shpikjen e Sheffield-Baron, të koduar DACS. Drejtori i atëhershëm i bankës nënshkroi një kontratë me të për zhvillimin e zbulimit të tij.

Makina e parë u instalua në degën Barclays në Anfield, Londra e Veriut, më 27 qershor 1967, e cila konsiderohet ditëlindja e ATM-ve. Komediani Reg Varney ishte klienti i parë që tërhoqi para.

Kartat plastike nuk ishin shpikur ende dhe ATM përdorte çeqe speciale të ngopura me karbon 14, një substancë me rrezatim të butë radioaktiv. ATM e pranontr atë dhe më pas e përputhte me një numër sigurie.

Një nënprodukt i shpikjes ishte kodi i sigurisë, i njohur si PIN. Fillimisht, Sheffield-Baron donte që PIN-i të përbëhej nga gjashtë shifra. Por gruaja e Caroline, në një bisedë në kuzhinë, e këshilloi që të mos i kalonte katër shifrat, sepse në të kundërt asaj nuk do t’i kujtohej kodi.

Në Shqipëri, ATM-të e para u instaluan në vitet 1995. Sot numërohen disa qindra ATM në të gjithë vendin. Ato gjenden kryesisht në qendra tregtare, zyrat e bankave si dhe në disa pika të tjera. /noa.al