Tani që Turqia ka shpallur ndërprerjen e komunikimit zyrtar me Greqinë, qeveria në Athinë ka frikë se mund të përballet me ato që i quan provokime të përshkallëzuara.

Ministri i Jashtëm grek Nikos Dendias, në një intervistë me gazetën Proto Thema që monitoroi noa.al, paralajmëroi grekët se janë "përballë një vendi që është një kërcënim i drejtpërdrejtë dhe që, siç e kam paralajmëruar në Parlament, mund të përshkallëzojë më tej provokimet e tij".

Dendias pohoi se Greqia është gati për dialog me Turqinë dhe shtoi se qeveria ka zgjedhur të mos e ndjekë Turqinë në atë që e cilësoi spiralen e egër të retorikës agresive.

Gjithsesi Dendias tha se grekët do të bëjnë të pamundurën për të mbrojtur atdheun e tyre.

“Jemi gati për dialog me Turqinë në bazë të së drejtës ndërkombëtare, por edhe mund të çojë në situata të pakontrollueshme. Do të bëjmë ç’të duhet për të mbrojtur atdheun tonë. Kufijtë nuk mund të rishkruhen me forcë”, tha Dendias.

Pyetje: Përshkallëzimi i paprecedentë i sfidave turke tregon një ndryshim domethënës në krahasim me më parë. A shihni një plan të presidentit të Turqisë Erdogan që çon në incident ëe në Egje apo Qipro?

N. DENDIAS: Kohët e fundit vërtet jemi dëshmitarë të një përshkallëzimi të paprecedentë të sfidave turke. Në nivelin e retorikës, me një kreshendo deklaratash anekdotike, pretendimesh të rreme, akuza të pabazuara ligjërisht, deri edhe ofendime personale.

Një shembull i fundit është njoftimi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Turqisë, i cili e ndryshon plotësisht realitetin. Në terren vihet re një rritje e madhe e numrit të fluturimeve dhe shkeljeve të hapësirës ajrore greke. Megjithatë, nuk do të doja të spekuloja apo vlerësoja nëse këto lëvizje janë pjesë e një plani të përgjithshëm nga ana e udhëheqjes turke që mund të çojë në situata të pakontrollueshme, të cilat ne duam t’i i shmangim. Të marra së bashku, ato duket se i shërbejnë një narrative revizioniste që Turqia po e promovon me konsistencë në rritje.

Si Greqi, ne kemi zgjedhur të mos ndjekim vendin tonë fqinj në këtë spirale të egër dhe të rrezikshme të retorikës agresive. Ne ruajmë qetësinë dhe vetëbesimin që fitojmë nga qëndrimet tona të qarta, të cilat bazohen në forcën e së drejtës ndërkombëtare, si dhe në aftësinë parandaluese të Forcave tona të Armatosura.

Ne do të bëjmë gjithçka që është e nevojshme për të mbrojtur atdheun tonë. Kjo nuk është shprehje retorike. Shpresojmë që të mos arrijmë kurrë në atë pikë. Por duhet të jemi gati për çdo rast.

Pyetje: Vendimi i qeverisë turke për mbylljen e kanaleve të komunikimit me Greqinë i referohet një situate “jo lufte”. Si mund të ndryshojë Ankaraja qëndrimin e saj në mënyrë që qetësia dhe mirëkuptimi të mund të rikthehen gradualisht?

N. DENDIAS: Ne e kemi deklaruar vazhdimisht dhe me gjithë sinqeritet se jemi të gatshëm dhe të gatshëm për një dialog konstruktiv dhe kuptimplotë me Turqinë. Një dialog që sigurisht mund të zhvillohet vetëm në bazë të së drejtës ndërkombëtare dhe të së drejtës ndërkombëtare të detit. Për fat të keq, megjithatë, pala tjetër nuk duket gati, të paktën tani. Në fakt, shohim se ajo e ushqen refuzimin e saj me pretendimin se vendi ynë nuk mund të jetë një bashkëbisedues i barabartë me Turqinë diplomatikisht, politikisht dhe ushtarakisht. Kjo është një qasje e re, e cila anashkalon një rregull bazë të marrëdhënieve ndërkombëtare – parimin e barazisë ndërmjet shteteve. Një qasje fyese që klasifikon vende të ndryshme si të pabarabarta. Prandaj, i takon Turqisë të zgjedhë nëse do të hyjë apo jo në një dialog të tillë. Por një komponent kyç është de-përshkallëzimi. Personi përgjegjës për de-përshkallëzimin është ai që shkakton përshkallëzimin, në këtë rast Turqia.

Pyetj2: A mund të kujtoni një krizë të ngjashme greko-turke si ajo e kohëve të fundit në kohë paqeje, ndodhur në të kaluarën?

N. DENDIAS: Fatkeqësisht kjo që po përjetojmë sot në marrëdhëniet me fqinjin është e paprecedentë. Për herë të parë në historinë e marrëdhënieve greko-turke, acarimi është kaq i gjatë, gati tre vjet. Tani, sot, nuk mund të flasim vetëm për një përshkallëzim në nivel diplomatik dhe politik, sepse kur vendi ynë, vend anëtar i BE-së, akuzohet nga zyrtarët turq për “krime kundër njerëzimit”, atëherë flasim për një lloj tjetër provokimi. Po shohim një agresion të orkestruar nga ana e Turqisë kundër Greqisë.

Pyetje: Çfarë mendoni kur dëgjoni Tajip Erdogan duke kërcënuar se "mund të vijmë papritur një natë", apo bashkëpunëtorët e tij duke i thirrur grekët "të mësojnë të notojnë” dhe udhëheqjen turke në tërësi të akuzojë Athinën për krime kundër njerëzimit?

N. DENDIAS: Çdo ditë përballemi me një deklaratë të re që duket si një pikë kthese, e ndërkohë një deklaratë tjetër vjen për ta tejkaluar në intensitet dhe agresivitet. Ne përballemi me një përzierje të nacionalizmit ekstrem, revizionizmit dhe një përpjekjeje për ta ndryshuar realitetin. Ne po kërkojmë mënyra që Turqia të dalë nga kjo politikë e vetëfurnizuar dhe e ngujuar për të krijuar kushtet minimale për rifillimin e dialogut ose të paktën disa kontakte.

Pyetje: A e ndryshon rivendosja e marrëdhënieve të Turqisë me Emiratet e Bashkuara Arabe, Izraelin dhe Arabinë Saudite situatën në aleancat e forta që kishit arritur të krijoni vitet e mëparshme me përpjekje të mëdha?

N. DENDIAS: Greqia nuk krijon marrëdhënie apo aleanca duke mbajtur parasysh atë që po bën apo nuk po bën Turqia. Ne jemi një vend me vetëbesim, me besim në pozicionet dhe parimet tona, me një politikë të jashtme aktive. Gjatë Sesionit të 77-të të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, javën e kaluar, kam pasur më shumë se 35 takime dhe kontakte dy dhe shumëpalëshe me qëllim promovimin e pozicioneve të vendit tonë, forcimin e marrëdhënieve me vende të ndryshme.

Por po hapemi edhe ndaj vendeve me të cilat marrëdhëniet tona ishin të kufizuara apo edhe inekzistente. Marrëdhëniet tona me vendet që përmendët tashmë kanë marrë një karakter strategjik, i cili në rastin e Emirateve të Bashkuara Arabe, për shembull, u vulos me nënshkrimin e një Marrëveshjeje për Politikë të Jashtme dhe Bashkëpunim Mbrojtës, e cila, siç e dini, përmban një ndihmë të ndërsjellë në mbrojtje.

Me Izraelin kemi zhvilluar një marrëdhënie të veçantë, të paprecedentë. Ne gjithashtu marrim pjesë në skema trepalëshe së bashku me Qipron dhe SHBA-në (3+1) të cilat forcojnë më tej bashkëpunimin. Me Arabinë Saudite, kemi nënshkruar po ashtu një marrëveshje bashkëpunimi në fushën e mbrojtjes. /noa.al