Në foto: Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu, në qendër, vesh një jelek mbrojtës dhe helmetë ndërsa shkon në një konferencë sigurie. Foto: AP

Nga The Economist, edicioni i printuar 6 janar 2024, përktheu dhe redaktoi noa.al 

Kaosi është shtruar këmbëkryq në Lindjen e Mesme. Në Gaza, 2 milionë civilë të goditur nga lufta janë në rrezik të urisë. Sulmet ndaj anijeve mallrash nga Houthi kërcënojnë tregtinë botërore.

Kufiri verior i Izraelit është i tensionuar pas vrasjes së një udhëheqësi të Hamasit në Bejrut më 2 janar. Një ditë më vonë dy shpërthime vranë pothuajse 100 njerëz në Iran; iranianët në fillim fajësuan "terroristët", dhe më pas Amerikën dhe Izraelin.

Lufta mund të shpërthejë midis Izraelit dhe Hizbullahut – milicia e mbështetur nga Irani në Liban.

Dy gjëra janë të qarta. Sulmet e 7 tetorit po riformësojnë Lindjen e Mesme. Dhe nën udhëheqjen e Binyamin Netanyahut, Izraeli po bën gafa që minojnë sigurinë e tij.

Që nga masakra ndaj civilëve izraelitë nga Hamasi në tetor, Izraelit i është dashur të rimendojë doktrinën e tij të gjatë të sigurisë. Kjo doktrinë përfshinte heqjen dorë nga paqja me palestinezët, ndërtimin e mureve dhe përdorimin e teknologjisë për të zmbrapsur sulmet dhe infiltrimin me raketa.

Nuk funksionoi. Palestinezët u radikalizuan dhe muret nuk i ndalën mizoritë e 7 tetorit. Ndërkohë që mbrojtja ajrore e Izraelit mund të jetë ende e mbingarkuar nga arsenali gjithnjë e më i sofistikuar i raketave të drejtuara ndaj tij nga militantët e mbështetur nga Irani në Liban, Jemen dhe gjetkë.

Si mund të funksionojë një doktrinë e re izraelite e sigurisë? The Economist mbështet heqjen e Hamasit nga pushteti në Gaza: ai ka shtypur dhe varfëruar njerëzit atje. Është gjithashtu një pengesë për paqen. Por Izraeli duhet të bëjë të qartë se lufta e tij është me terroristët. Kjo do të thotë të përdorësh forcën me maturi dhe të lejosh më shumë ndihmë.

Do të thotë gjithashtu të kesh një plan për pas luftës që krijon një rrugë drejt një shteti të moderuar palestinez. Një qasje e tillë do të ndihmonte në ruajtjen e mbështetjes për Izraelin në Amerikë dhe gjetkë. Kjo është thelbësore: Amerika frenon Iranin dhe mbështet detensionin midis Izraelit dhe shteteve të Gjirit që gjithashtu kundërshtojnë ndikimin e Iranit. Më e rëndësishmja, ajo garanton sigurinë e vetë Izraelit.

Mjerisht, në Gaza, zoti Netanyahu e ka shmangur këtë logjikë. Taktikat e Izraelit tregojnë mospërfillje të panevojshme për jetët e civilëve. Autoritetet e drejtuara nga Hamasi atje thonë se 22,000 civilë dhe luftëtarë kanë vdekur. OKB thotë se 7,000 të tjerë ndodhen nën rrënoja. Izraeli thotë se ka vrarë 8000 terroristë.

Shumë pak ujë, ushqim dhe ilaçe po arrijnë në Gaza dhe nuk ka zona vërtet të sigurta për civilët. Z. Netanyahu duket se nuk ka plan të pasluftës, përveç anarkisë apo pushtimit. Ai ka përjashtuar pushtetin e Autoritetit Palestinez në Gaza. Ekstremistët në koalicionin e tij flasin, në mënyrë të egër, për zhvendosjen e përhershme të palestinezëve nga enklava.

Çfarë e shpjegon këtë miopi? Është e vërtetë që opinioni publik izraelit tregon pak simpati për palestinezët dhe se zhdukja e Gazës mund të ndihmojë në rivendosjen e fuqisë parandaluese të Izraelit. Megjithatë, shpjegimi kryesor është dobësia e zotit Netanyahu. I dëshpëruar për të qëndruar në detyrë, ai u ka dhënë zemër ekstremistëve në koalicionin e tij dhe elektoratit izraelit, ndërkohë që teston durimin e Amerikës dhe shtetet arabe. Kjo do të rezultojë e kundërta në Gaza dhe do ta pengojë Izraelin të merret me shqetësimet e tij më të gjera të sigurisë.

Merrni frontin verior: kërcënimi i një pushtimi të Hizbullahut ose sulmeve me raketa do të thotë që një rrip i Izraelit verior është tani i pabanuar. Megjithatë, opsionet e Izraelit janë të zymta. Një pushtim parandalues ​​i Libanit mund të çojë në një moçal ushtarak, të shkaktojë kolapsin e plotë të shtetit libanez dhe të prishë marrëdhëniet me Amerikën.

Diplomacia mund të krijojë një zonë tampon midis Hizbullahut dhe kufirit të Izraelit, por nevojitet një plan rajonal për të frenuar dhe frenuar Iranin. Kjo kërkon mbështetjen e Amerikës, aleatëve të tjerë perëndimorë dhe, në mënyrë ideale, shteteve arabe të Gjirit, të cilat Netanyahu po i largon të gjitha.

Popullariteti i Netanyahut në vend ka rënë ndjeshëm. Gjykata e Lartë e Izraelit sapo ka rrëzuar rishikimin e tij të diskutueshëm të sistemit gjyqësor. Për hir të Izraelit, ai duhet të largohet. Nisur nga trauma e 7 tetorit, pasardhësi i tij nuk do të jetë i butë me sigurinë. Por një udhëheqës më i mençur izraelit mund të kuptojë se zia e bukës në Gaza, anarkia ose pushtimi i pafund atje dhe erozioni i mbështetjes amerikane nuk do ta bëjnë Izraelin më të sigurt. ■